Những con vật thiêng của người Ai Cập

Biểu tượng các vị thần Ai Cập

Sống vây bọc giữa một khung cảnh sa mạc hà khắc, cả người và vật cùng chịu
lệ thuộc vào những dòng sông lớn cung cấp cho họ nước dùng và làm cho mặt đất màu mỡ. Người Ai Cập xưa buộc phải nhớ tới mối quan hệ chặt chẽ của họ vỡ thế giới loài vật, bởi vì họ phải chung sống trên cùng một bình nguyên ngập lụt, màu mỡ của sông Nile với những con vật nguy hiểm, đầy sức mạnh như sư tử, cá sấu, hà mã và rắn. Sự gắn liền giữa các con vật ấy với khả năng ban phát sự sống của dòng sông và sự sợ sệt, tôn trọng phải có đối với chúng khiến nảy sinh ra những kiểu thờ cúng loài vật. Sự thờ cúng này đạt đến cực đỉnh trong các thời kỳ cuối và thời kỳ Ptolemic, từ 664 đến 30 trước CN. Người ta thờ cúng không phải chính các con vật mà họ liên kết những đặc tính của chúng với một vị thần nào đó và vị thần này được vẽ dưới dạng loài vật. Tại các đền thờ, lễ vật dâng cúng gồm những bức tượng thí vật nho nhỏ, hoặc những xác ướp thú vật. Các viên chức trong đền biến điều này thành một công việc làm ăn, họ nuôi một số lớn súc vật dùng để ướp xác rồi bán cho những người thờ cúng. Hầm mộ tại Bắc Saqqara chẳng hạn, lưu giữ khoảng bốn triệu xác ướp loài cò quắm.

Bastel (là con gái hay em gái hay đôi khi là vợ của thần mật trời Ra)

Thần mèo Bastel

Vị này nguyên trước đây là một nhữ thần dữ tợn và đầy thù hận, vẽ ra dưới dạng một con sư tử cái, nhưng từ năm 1000 trước CB trờ về sau, bà ta trở nên hiền hòa hơn và có hình dạng một con mèo. Bà là nữ thần của sự sinh sản và tình yêu, bảo vệ cho những người thờ mình khỏi bệnh tật, ác thần. Chỗ thờ phụng chính của thần này ở tại Bubastis, tại đây có hàng nghìn xác ướp của mèo được dâng cúng cho thần. Mang danh nghĩa của nữ thần này, các chú mèo được người Ai Cập thương yêu và kính trọng đến mức giết một con mèo bị xem là một sự phạm tội có thể bị xử tử hình.

Rắn hổ mang:

Rắn hổ mang ngóc đầu lên tự vệ là một biểu trưng vừa có ý nghĩa bảo vệ vừa có ý nghĩa nguy hiểm tiềm tàng. Con rắn đi theo người chết trong hành trình đi xuống địa ngục trên một chiếc thuyền và các hình ảnh trượng tự được thể hiện xung quanh các đền đài. Một con hổ mang cái đang ngóc đầu lên là một phần trong tấm biểu chương của vua Pharaoh, được đeo trước trán để bảo vệ tượng trưng cho vị Pharaoh và cả đất nước.

Con mắt Horus (chim ưng)

Con mắt của Horus

Con mắt của Horus, vị thần thường được mô tả với cái đầu của chim ưng là một đảm bảo khác về sự bảo vệ cho cuộc sống ở thế giới bên kia.

Ra-Herahty (vị thần mặt trời mọc, được tượng trưng bằng cặp cánh chim ưng)

Thần Ra-Herarhty

Thần đội chiếc mũ hình dĩa mặt trời, được chạm trên phiến đá hoa cương mài láng trên kim tự tháp của Amenemhet III. Quấn quanh chiếc dĩa mặt trời là biểu tượng của nữ thần hổ mang Wadjet, đại diện cho vương quyền và quyền sinh sát của ông đối với thần dân. Hình chạm ở đây gồm một con ong và một con cò quắm, tượng trưng cho Thoth, vị cố vấn thông thái  của các thần và là phán quan cho người chết

Rồng (tượng trưng cho Marduk)

Rồng Marduk

Thần giám hộ của thành phố huyền thoại Babylon. Những sinh vật tổng hợp này có đầu và đuôi rắn, thân mình và hai chân trước của sư tử, hai chân sau của chim ưng và được trang trí trên cổng Ishtar hoành tráng tại nơi cao nhất của con đường chạy ngang thành phố. Lối đi diễu hành được lót bằng những hình sư tử để tưởng niệm Ishtar, nữ thần tình yêu và sinh sản.

Khnum (vị thần đầu cừu)

Thần đầu cừu Khnum

Thần lấy bùn từ dưới sống Nil ban phát sự sống để tạo ra loài người trên chiếc mâm thợ gốm của ông. Ông cũng là người giám sát sự ngập lụt hàng năm của con sống. Tại đèn thờ của thần này, các con cừu ướp xác được dâng cúng với những lá vàng dát trên mình được mai táng trong những ngôi mộ đá. Vợ ông là Satis được thấy đang tưới nước trên đất khô.

Apis (con bò thiêng được thờ cúng như là vật sống)

Bò thiêng Apis

Được cho là hiện thân của thần Ptah tại đền thờ của ông ở Memphis. Những con bò trong thần thoại, biểu trưng của sức mạnh và năng lực, được thấy trong những hệ tín ngưỡng từ xa xưa. Hathor, nữ thần Ai Cập của tình mẫu tử và tình yêu trai gái thì có hình dạng một con bò cái (bên phải hình trên) nuôi nấng loài người bằng sữa của mình. Nữ thần này là thần hộ mệnh của phụ nữ và giúp cho họ sinh đẻ và được xem là mẹ của các Pharaoh.

Sebek (vị thần cá sấu)

Thần cá sấu Sebek

Tượng trưng cho sức mạnh và tài năng của vị Pharaoh trong cuộc chiến. Các phẩm chất mà thần phải phô bày có thể được thấy nơi con cá sấu sông Nil, vốn gợi cho ta niềm kính sợ về sự nhanh nhẹn và linh hoạt của nó trong việc chộp lấy con mồi, cùng sức mạnh ghê gớm của cặp hàm. Nữ thần chết chóc Serket có hình dạng một con bò cạp, dù rằng đôi khi bà được nhận ra trong một mô hình người với chiếc mũi có hình bò cạp. Vai trò của bà là canh giữ các hũ đựng đồ lòng của những xác ướp và bảo vệ ngai vàng của Pharaoh.